Anh Trần Huỳnh Duy Tân, em trai của anh Trần Huỳnh Duy Thức cho biết, kể từ khi anh Thức bắt đầu tuyệt thực (14/8/2018) cho đến nay, ngày nào gia đình của gọi điện thoại lên trại giam số 6, Nghệ An nhưng không hề có ai phản hồi. Sự im lặng này làm cho gia đình của anh Thức lo ngại vì không biết sức khỏe, an nguy của anh ra sao.

Trước đó, trong lần gặp thăm nuôi mới đây, anh Thức cho biết là anh sẽ tuyệt thực 10 ngày để phản đối sự áp bức anh trong trại, và nếu sau 10 ngày, trại giam không có biểu hiện rút lại các hành động áp bức đó, anh sẽ tiếp tục tuyệt thực cho đến khi nào trại giam biết tuân thủ đúng luật cho tù nhân và luật pháp của Việt Nam.

An nguy của tù nhân lương tâm Trần Huỳnh Duy Thức lúc này, được lưu ý cùng hai cái tên là Giám thị Trần Bá Toàn, vừa được bổ nhiệm, và đội trưởng giáo dục Trần Duy Phong.

Đặc biệt, Trần Duy Phong là người đột ngột đặt ra thông lệ, buộc mỗi lần anh Thức viết thư về nhà, chỉ được thăm hỏi một người. Các sáng tác thơ, nhạc, văn của anh Thức cũng bị cấm đưa cho gia đình. Bên cạnh đó, tất cả các thư từ thăm hỏi sức khỏe của những người quan tâm đến tình trạng của anh Thức, gửi vào trại giam số 6, Nghệ An, đều bị chặn lại, không đến được tay của anh. Mục đích của các cuộc hành hạ tinh thần này của cán bộ trại, nhằm ép anh Trần Huỳnh Duy Thức phải ký vào đơn xin nhận tội và xin khoan hồng.

Cuối tháng này, 30/8/2018, gia đình anh Thức sẽ ra Nghệ An, yêu cầu trại giam phải cho gặp mặt anh Thức để biết rõ tình hình, vì 15 ngày tuyệt thực theo tin của anh Thức đã trôi qua, mà anh thì vẫn bặt vô âm tín.

Anh Trần Huỳnh Duy Tân (THDT): Cho đến ngày hôm nay, gia đình của có một cách duy nhất là gọi điện thoại vào trại giam để hỏi thăm tình hình anh Thức, nhưng họ không trả lời. Đến nay gia đình không có thông tin gì, chỉ biết anh Thức cho biết sẽ tuyệt thực để yêu cầu trại giam phải thượng tôn pháp luật. Và ước tính của anh Thức, nếu sau 10 ngày mà hành động của cán bộ trại giam vẫn không thay đổi, anh sẽ tiếp tục tuyệt thực.

Việc trại giam ép buộc anh Thức ký giấy xin nhận tội, và dung các hình phạt, quy định áp bức anh cho việc ký giấy, thực tế là như thế nào?

Anh THDT: Thật ra anh Thức không chính thức nói được chi tiết về điều về việc này, nhưng qua thông điệp của anh báo cho gia đình từ tháng 5/2018, thì anh cho biết là trại giam muốn anh được đặc xá. Vào tháng trước, khi đại diện Liên Minh Châu Âu và Đức vào trại giam thăm anh, đã có điều gì đó khiến anh lặp đi lặp lại nhiều lần, với một sự kiên quyết là “có đặc xá, anh cũng không bao giờ ký nhận tội”. Thậm chí anh Thức còn nói rằng cần phải ở hết án, anh cũng sẽ chấp nhận chứ không bao giờ chịu nhận tội. Theo tôi, rõ rang với cách nói với gia đình như vậy thì anh Thức đang gặp một áp lực trong trại về việc phải ký giấy xin nhận tội, xin khoan hồng thì mới được đặc xá.

Trước đây, khi có tin này, nhiều người đã hy vọng rằng anh Trần Huỳnh Duy Thức có thể được trả tự do, về vào dịp 2/9 này… ?

Anh THDT: Bây giờ thì gia đình cũng không tin vào điều này nữa. Và có lẽ không hy vọng điều này luôn. Vì dựa theo tình hình là Nhà nước muốn anh Thức ký giấy nhận tội để có lợi thế về phía họ, nhưng anh Thức thì luôn kiên quyết nói không, chắc là việc trả tự do sớm sẽ không có.

Với anh Thức, ra tù không phải là mục đích. Mà vấn đề chính, là anh Thức muốn nhìn thấy một Nhà nước biết thượng tôn pháp luật. Nếu Nhà nước mượn luật để buộc tội, giam nhốt anh, thì giờ cũng phải thả bằng luật chứ không thể bằng van xin. Anh nói mình không có tội, và chiếu theo luật pháp hiện hành thì anh Thức phải được tự do. Luật pháp được thi hành đúng – anh Thức nói – là cho tất cả mọi người và cho tương lai của Việt Nam.

Anh Thức nói với ba (ông Trần Duy Huỳnh) và mọi người trong gia đình rằng “con sẽ ra tù, nhưng gia đình đừng nôn nóng và chờ đợi một ngày cụ thể nào”. Và kiên quyết đòi thượng tôn pháp luật từ điều nhỏ đến điều lớn là chọn lựa không thể thay đổi của anh Thức.

Được biết dựa trên những yếu tố chính đáng mà luật pháp sửa đổi và hiện hành, anh Thức phải được là người tự do. Luật sư Ngô Ngọc Trai gần đây khi viết trên trang facebook của mình cũng nhấn mạnh như vậy. Nhưng có yếu tố nào bất cập hay thiếu điều kiện, khiến anh Thức có thể bị từ chối?

Anh THDT: Luật sư Ngô Ngọc Trai rất tự tin về các điều khoản luật có lợi cho anh Thức. Thứ nhất là theo bộ luật 2015 mới sửa đổi, ở khoản 3 điều 109, theo phân tích của luật sư Trai, trường hợp của anh Thức hoàn toàn nằm trong diện “chuẩn bị phạm tội”, với mức án cao nhất là 5 năm. Nhưng nay thì anh Thức đã bị “lố” đến hơn 4 năm rồi.

Điều thứ hai, là vấn đề đặc xá. Chiếu theo đòi hỏi của giới ngoại giao quốc tế và cả sự vận động của người trong nước, thì anh Thức đủ điều kiện đặc xá mà không thể bị ép ký đơn xin nhận tội hay xin khoan hồng gì cả. Đó là luật quy định.

Trong lần gặp vừa rồi, anh Thức nói với tôi rằng “Tuyệt đối không xin xỏ, không van nài gì cả, cho dù anh phải ở hết án tù, và nếu phải ở tù rục xương cũng vậy”. Nói như vậy để thấy anh Thức rất kiên quyết, và đòi Nhà nước phải thi hành luật, chứ không có khoan hồng gì ở đây cả.

Trong hơi thở yếu và mệt vì bắt đầu tuyệt thực, anh Thức chỉ nói nhanh cho biết về các hình thức ngược đãi và áp bức anh trong tù, nhưng anh luôn nhấn mạnh về luật pháp và phải kiên quyết đòi nhà cầm quyền thực thi pháp luật.

Trần Huỳnh Duy Thức: Ngày thứ 15 tuyệt thực, bặt vô âm tín